عوامل ایجاد کننده چاقی!!؟
عوامل ایجاد کننده چاقی:
برخی عوامل ایجاد کننده چاقی :
تا کنون بر اساس تحقیقات انجام گرفته دلایلی برای ایجاد چاقی مشخص گردیده است :
| عوامل ژنتیکی | مسائل روانی |
| غده ای | سطح پراکندگی آنزیم لیثپو پروتئین لیپاز |
| متابولیک | آنزیم پمپ سدیم |
| فرهنگی و نژادی | پتاسیم |
| منع اجتماعی و اقتصادی | سلول های چربی درشت |
| تغییرات فصلی | سلول های چربی قهوه ای |
( ورزش ودرمان بیماریها ،ص۱۰۶)
در یک مطالعه روی ۵۴۰ دانمارکی ، ارتباط قوی بین ضریب متابولیسم پایه افراد با ضریب بیولوژیک (و نه والدین قهری)
وجود داشت که نشان می دهد فاکتور های ژنتیکی در ایجاد در ایجاد چاقی از مسائل محیطی موثر تر می باشند.
مشکلات روانی در میان افراد چاق شایعتر است که اینها بیش از آنکه نتیجه اختلالات روانی باشند،
در اثر مشکلات احساسی است که فرد چاق در اثر ناهمگونی های فرهنگی به آن مبتلا می شود.
به علاوه به دلیل اشتغال ذهنی بیش از حدی است که یک فرد نسبت به شکل ظاهر خود پیدا می کند.
عوامل چاقی از نظر روانپزشکی:
از نظر روانپزشکی دو مورد می توانند عامل ایجاد چاقی باشند،
یکی افسردگی متوسط تا خفیف و یکی هم پرخوری مرضی (Bulimia) . ( ورزش ودرمان بیماریها ،ص۱۰۱).عوامل ایجاد کننده چاقی
افسردگی شدید معمولابا کاهش وزن همراه است،
اما در میان افراد مبتلا به افسردگی خفیف ، تعداد زیادی هستند که به طور فصلی به آن مبتلا می شوند ،
این افراد تمایل زیادی برای خوردن مواد قندی دارند و در طی ماههای پاییز و زمستان اضافه وزن پیدا می کنند.
پاتوژنز (بیماری زایی)افسردگی و میل زیاد به قند دقیقاً شناخته نشده ، اما به نظر می رسد
که در اثر واسطه های عصبی مثل سرو تونین ایجاد می شود .
داروهای که برای درمان افسردگی به کار می روند یا مهار کننده هستند و یا محرک فعالیت سرو تونین هستند .
این داروها اثرات معکوسی بر روی اشتها و کنترل وزن دارند.
داروهایی مثل آمی تریپتیلین ،کلر پرومازین و لیتیوم کاهش دهنده اثرات سرو تونینی هستند .
این دارو ها باعث افزایش اشتها و اضافه وزن می شوند .
داروهایی مثل فلوکسیتین سبب تحریک سیستم سرو تونینی شده و کاهش اشتها و وزن را باعث می شوند .
به علاوه داروهای ضد افسردگی که سبب مهار باز جذب سرو تونین می شوند
نیز سایر داروها مثل تریپتوفان و محرک های رسپتورهای سرو تونینی مثل فن فلورامین و دکس فن فلورامین
سبب افزایش سطح سرو تونین شده ، باعث کاهش در میل به خوردن قند و کاهش وزن می گردند.
ارتباط بین افسردگی و میل به قند سبب شده تا عده ای چنین مطرح کنند
که خوردن متناوب میان وعده های کربو هیدراتی به دلیل بر طرف کردن ناراحتی های ناشی از،
کاهش فعالیت سرو تونینی ، ایجاد حس رضایت بخشی در بیمار می کند(ورزش ودرمان بیماریها ، ص۱۰۷)عوامل ایجاد کننده چاقی
به جز در بیماران دیابتی ، بیماریهای غده ای از عوامل چاقی هستند.
امکان ابتلا افراد چاق به بیماری دیابت به مقدار قابل ملاحظه ای بیشتر از افراد با وزن مطلوب است.
افراد چاق به طور چشمگیر در میان بیماران دیابتی هستند تا در میان افراد معمولی ، اما اینکه چاقی علت دیابت است یا دیابت علت چاقی ، مطالعات بیشتری را می طلبد.
بیماران دیابتی بعد از کاهش وزن ممکن است به سرعت بهبود یابند .
شواهدی وجود دارد مبنی بر اینکه پرخوری ، به ویژه اگر همراه با غذای پر چرب باشد،منجر به دیابت و چاقی می شود.
(فیزیولوژی آمادگی جسمانی ،برایان شارکی ،ناشر اداره کل تربیت بدنی آموزش وپرورش ،۱۳۷۲ ،ص۱۵۱).عوامل ایجاد کننده چاقی
بعضی شواهد نشان می دهند که رژیم غذایی پر چرب ممکن است،
از عمل ترشح انسولین جلوگیری کند و در نتیجه بدن به انسولین بیشتری نیاز پیدا می کند.
پس از مطالعه محققین در مورد رشد و تکثیر سلول های چربی در سال های اخیر به این نتیجه رسیدند
که کالری مازاد به صورت تری گلیسیرید در سلول های چربی ذخیره می شود.
بعضی افراد سلولهالی چربی بیشتری دارند که ذخیره ی شوند.
به نظر می رسد:
که سلولهای چربی قادرند از نظر تعداد و اندازه افزایش یابند و این افزایش می تواند توسط پرخوری تحریک شود.
به طور سنتی ، بچه چاق به عنوان کودک سالم در نظر گرفته می شود. البته پرخوری در طول چند سال اول زندگی منجر به ایجاد تحریکاتی در جهت بزرگ شدن و زیاد شدن سلول های چربی می شود و این سلولها در طول عمر باقی می مانند.
چاقی ازعوامل خطر زای سلامتی به شمار می آید.
حال اگر چاقی از دوران کودکی شروع شود و تا بزرگسالی ادامه یابد ، خطرات بیشتری دارد تا اینکه فرد در بزرگسالی دچار چاقی شود.
نوعی از سلولهای چربی به نام چربی قهوه ای وجود دارد که غذای اضافی را برای گرما به کارمی برد.
بعضی از افراد چاق ممکن است دچار کمبود این نوع چربی شوند.
این سلولها به طور طبیعی کالری اضافی را در بین خود حفظ می کنند تا از ذخیره آن در قالب چربی جلوگیری کنند.
البته مطالعات در این زمینه بر روی انسان ناچیز است . جالب است بدانیم این نوع چربی در پرندگان بیشتر است
از دلایل مقاومت آنها در برابر سرما هم می تواند باشد .( فیزیولوژی آمادگی جسمانی ،ص۱۵۲ ).عوامل ایجاد کننده چاقی
لیپو پروتئین لیپاز(LPL) نوعی آنزیم است که در بافت چربی و عضلات یافت می شود.
این آنزیم در سلول های چربی افراد چاق که وزن کم می کنند زیاد می شود.
این آنزیم کمک می کند تا چربی موجود در خون برای انرژی به کار برود ( فیزیولوژی آمادگی جسمانی ،ص۱۵۳).عوامل ایجاد کننده چاقی
بعد از ۲۵ سالگی در مقابل هر ده سال،چهار درصد از متابولیسم سلول های فعال کاسته می شود.
هرگاه رژیم در عرض ده سال تقریباً ثابت باشد ، چون انرژی مصرفی کم می شود وزن بدن افزایش می یابد.
یعنی به عبارتی بزرگسالان باید فعالیت بیشتری داشته باشند و یا برای ثابت نگه داشتن وزن بدن غذای کمتری بخورند.
همچنین وزن و چربی فصل به فصل و سال به سال تغییر می کند برای مثال وزن بدن بدون چربی به سرعت نمی تواند تغییر کند،
زیرا عمدتاً از عضلات ، استخوانها و لیگا منت ها تشکیل شده است.
پس، تغییرات کلی وزن بدن فقط بر حسب بافت چربی ذخیره شده می توند تغییر یابد.
وزن کلی چربی اندوخته شده در فصل زمستان غالباً بالاست و به عنوان پوششی در برابر سرما عمل می کند.
در فصل تابستان وزن بدن و چربی اغلب به علت افزایش انرژی مصرفی و کاهش اشتها کاهش می یابد.
(فیزیولوژی آمادگی جسمانی ،ص ۱۵۵)عوامل ایجاد کننده چاقی
بسیاری از مطالعات اولیه نشان می دهد که همبستگی چاقی در دوران کودکی با پرخوری بمراتب پایین تر ازکم تحرکی است.
مایر مهمترین عامل توجیه شیوع پنهان اضافه وزن را کم تحرکی می داند.
بروچ با مطالعه ۱۶۰ کودک چاق دریافت که ۷۶ درصد پسران و ۶۸ درصد دختران در حد چشمگیر ، سبک زیستی و کم تحرکی را در پیش گرفته بودند .(فیزیولوژی بالینی ورزش ، پولاک ،ویلمور ،ترجمه فرزاد ناظم ،انتشارات دانشگاه بوعلی همدان ،۱۳۷۹ ،ص۹۴ ).عوامل ایجاد کننده چاقی
دستکاری هورمونهای درون ریز از سه دستگاه تزریق انسولسن ، گلو کوکورتیکوئید و برداشتن تخمدان ها به چاقی منتهی می شود.
همچنین نزدیک به ۱۲ ترکیب شیمیایی یافت می شود که یا هورمون بوده یا از جنبه شیمیایی دیگر در تجزیه لیپید ها نقش دارند.
بنابراین شگفت آور نیست که دستگاه غدد درون ریز در کنترل وزن و چاقی دخیل باشند .همچنین آسیب دیدگی نواحی پایین و پیشین هسته های میان بطنی هیپوتالاموس موجب بروز چاقی می گردد.(: فیزیولوژی بالینی ورزش، ص ۹۷،۹۸).عوامل ایجاد کننده چاقی
اغلب غذاهای پر چرب و مطبوع رستورانها و سوپر مارکتها ،امکان بروز چاقی فزاینده را فراهم می سازد .
همچنین حجم و تواتر وعده های غذا خوردن روزانه بمراتب کمتر از تغییرات حجم غذا موجب افزایش بافت چربی می شود .
بنابراین به نظر می رسد عواملی از قبیل کالری تام ، ترکیب مواد ،مطبوع بودن غذا و طبخ آن ، تنوع و حجم و تعداد وهله های صرف غذا با چاقی ارتباط پیدا می کند .( فیزیولوژی بالینی ورزش، ص ۹۳).عوامل ایجاد کننده چاقی
اما بعضی از پیامدهایی که در اثر چاقی می تواند بروز کند.
می توان به یک علت عمده به نام هیپر تانسیون یا پرفشار خونی اشاره کرد و آن بدین صورت تعریف می شود.
که فشار خون سیستولی به طور مداوم بالای ۱۴۰ میلی متر جیوه و فشار خون دیاستولی به صورت پایدار بیش از ۹۰ میلی متر جیوه می باشد.
فشار خون سیستولی ۱۵۰-۱۴۰ میلی متر جیوه با ۴۲ درصد افزایش خطر ابتلا به سکته های مغزی و ۵۶ درصد افزایش بیماری قلبی توأم می باشد.
عوامل ژنتیکی و چاقی در بروز هیپرتانسیون نقش مهمی ایفا می کنند.
سایر عوامل زمینه ساز شامل استعمال سیگار ،مصرف الکل بیش از سه بار در روز و داروهای خاص قرص ضد بارداری و داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی می باشد.
خطر عوارض به ازای هر ۶ میلی متر جیوه افزایش فشار خون دو برابر می شود.
هیپر تانسیون سیستولی مهمترین علت سکته مغزی است.هیپر تانسیون و دیابت به بیماری کلیه منجر می شوند
ظهور بیماری کلیوی در وخیم شدن هیپر تانسیون دخیل می باشد .هیپر تانسیون موجب سخت شدن شریانها می گردد
که به این اختلال تصلب شرایین گفته می شود .توارث ،دیابت و کلسترول خون بالا و استعمال دخانیات نیز در پیدایش تصلب شرایین نقش دارند .(فیزیولوژی آمادگی جسمانی ، ورزش و درمان بیماریها ).عوامل ایجاد کننده چاقی
در مجموع پزشکان در پیگیری توصیه هایشان در مورد ورزش خوب عمل نکرده اند .یافته هایی از (NATIONAL HEALTH INTERVIEW SURVEY )
نشان می دهند که تنها در ۴۸ درصد به کاهش وزن ترغیب گشته اند،
به ازای هر کیلو گرم کاهش وزن بدن ۲ میلی متر جیوه کاهش فشار خون به وجود می آید.
دیابت نوع دو یا غیر وابسته به انسولین قریب ۸۰ درصد موارد گزارش شده دیابت هستند.
عوامل اکتسابی نظیر چاقی و بی تحرکی در آن نقش بسیاری دارند.
افزایش بروز دیابت نوع دو به ازدیاد شیوع چاقی،
کاهش فعالیت بدنی و افزایش مقاومت به انسولین در سالمندی نسبت داده شده است.
چاقی همراه با دیابت نوع دو با رسوب مقادیر بیش از حد چربی داخل شکم (چاقی داخل شکمی یا احشائی)
مشخص می شود و اغلب اوقات با فشار خون بالا همراه است.
چاقی و فشار خون بالا خطر بیماری عروقی را افزایش می دهند،
و چاقی و عدم تحرک بدنی مهمتریت عوامل محیطی مسئول در مقاومت به انسولین و هیپر انسولینمی هستند.
دیابت باعث تصلب شرایین و افزایش فشار خون می شود.
که به نوبه خود در پیدایش بیماری قلبی ،کلیوی سکته مغزی و سایر اختلالات می شود.
همچنین می تواند باعث ضعیف شدن عضله قلب شده و در ایجاد بیماری شریان کرونر دخیل باشد.
احتمال پیدایش ایسکمی نهفته یا خاموش و یا حمله قلبی بدون درد سینه در ببیماران دیابتی بیشتر است.
بیماران مبتلا به دیابت مستعد بروز کاتاراکت (آب مروارید)، رتینو پاتی گلوکوم هستند.
از دیگر عوارض دیابت ،اختلال اعصاب مسئول در عملکرد احشاء (نوروپاتی اتونومیک )
مشکلات دندانها و لثه ولق و پوشیده دندانها می باشند. (ورزش ودرمان بیماریها ،ص ۱۷ ،۱۸ ).عوامل ایجاد کننده چاقی
پس می توان یقین داشت که فشار خون بالا = قاتل خاموش
بیماری کیسه صفرا ، نقرس و سرطان تومور بدخیم (کارسینوم )با چاقی ارتباط دارند.
بیماری ها و ناتوانی های دیگر مانند:
| نارسایی های ریوی |
| انسداد عروقی با لخته(ترومبوز آمبولیسم) |
| نارسایی احتقانی قلب |
و افزایش خطر زمان عمل جراحی نیز با چاقی همبستگی داشته است.
همچنین چاقی پیامدهای پنهان اجتماعی و روانی دیگر دارد.
از سوی دیگر افراد چاق هدف مستقیم تبلیغات رسانه های گروهی هستند که مزیتهای لاغری و زیانهای چاقی را منتشر می سازند.
صنایع و محصولات آرایشی و پوشاک نیز به گسترش چنین اندیشه هایی پیوسته دامن می زنند.
در واقع ، پدیده چاقی احتمالاً موجب از کار افتادگی در جامعه شده و یا در کارابی و پیشرفت اجتماعی تاثیر منفی بگذارد.
(ورزش ودرمان بیماریها ،فیزیولوژی امادگی جسمانی).عوامل ایجاد کننده چاقی
