طبقه بندی پروتئین ها از نظر عمل !!؟
تقسیم بندی پروتئین ها از لحاظ ترکیب ساختمانی!!؟
طبقه بندی پروتئین ها از نظر عمل:
تفاوت ساختار و عمل پروتئین ها با طبقه بندی پروتئین ها از نظر عمل ؟
به دلیل تنوع بسیار زیاد در ساختمان فضایی و نقش و وظایف پروتئین، بسیار مشکل است
که بتوان طبقه‌بندیی پیشنهاد کرد که در برگیرنده‌ی همه‌ی ابعاد و خصوصیات پروتئین باشد.
پروتئین ها را می توان بر اساس ساختار و یا عمل طبقه بندی نمود.
از نظر عمل یا فعالیت حداقل هشت نوع پروتئین در نظر گرفته می شود.
طبقه بندی پروتئین ها از نظر عمل که عبارتند از:
۱- آنزیم‌ها:
۲- پروتئینهای ناقل:![طبقه بندی پروتئین ها از نظر عمل]()
این پروتئین ها در انتقال مواد از نقطه ای به نقطه دیگر نقش دارند.
هموگلوبین از مهمترین پروتئین های انتقالی است که جابجایی اکسیژن و دی اکسیدکرین را در خون و بافت ها بر عهده دارد.
آلبومین سرم نیز در خون در انتقال مواد خصوصاً یونها بسیار فعال است.
هر پروتئین ناقل ، طوری ساخته شده است که حمل و نقل گروه بخصوصی از مولکولها مثل:
یونها ، قندها و اسیدهای آمینه را بر عهده دارد.
طبقه بندی پروتئین ها از نظر عمل برای مثال :
در برخی باکتریها در برخی پروتئینهای غشایی آنها ، جهش ژنی بوجود آمده است و در نتیجه ، انتقال گلوکز صورت نمی‌گیرد.
در انسان نیز بیماریهای خاص در این رابطه دیده شده است مثلا :
بیماریهای ارثی که حمل و نقل موارد بخصوصی را در کلیه و یا روده‌ها یا هر دو مختل می‌سازند.
این پروتئینهای ناقل ، مانند آنزیمهای متصل شده به غشا و همانند پدیده اتصال آنزیم به سوبسترا عمل می‌کنند.
بطوری که هر پروتئین ناقل دارای یک یا چند نقطه اتصال اختصاصی است.
۳ – پروتئینهای ذخیره‌ای:
پروتئینهای ذخیره‌ای با مواد ویژه‌ای به صورت ترکیب وجود دارند تا در مواقع ضروری از آنها استفاده شود.
مثلاً آهن در طحال به صورت ترکیب با پروتئینی به نام فریتین وجود دارد.
همچنین می‌توان از اووالبومین سفیده‌ی تخم مرغ، کازئین شیر و زئین ذرت نام برد.
۴- پروتئینهای حرکتی:
مانند میوزین و اکتین که در سیستم های حرکتی مانند عضلات دخالت دارند.
توبولین ها نیز در حرکات مژه و تاژک شرکت دارند.
۵ – پروتئینهای سمی:
تعداد قابل توجهی از پروتئینها و پپتیدها خواص سمی از خود بروز می‌دهند.
به عنوان مثال، گیاهان اغلب پروتئین‌هایی تولید می‌کنند که برای حشرات سمی است.
بسیاری از مواد زهری نیز توسط حیوانات ترشح می‌شود.
سموم باکتریایی که ساختمان پروتئینی دارند عبارتند از:
سم باکتری دیفتری و سم باکتری بی‌هوازی کلستریدیوم بوتولینم.
۶- پروتئینهای دفاعی:
پادتن ها از مهمترین پروتئین ها هستند که دفاع بدن در مقابل میکربها را بر عهده دارند.
طبقه بندی پروتئین ها از نظر عمل
۷- پروتئینهای تنظیمی:
برخی از پروتئین ها فعالیت های فیزیولوژیکی و متابولیکی را کنترل می کنند.
مانند انسولین که تنظیم قند خون را بر عهده دارد.
هورمون ها، پروتئین های تنظیم کننده همانندسازی و نسخه برداری در این دسته قرار می گیرند.
هورمونهای مترشحه از هیپوفیز ، پانکراس ، پاراتیروئید از نوع پروتئین می‌باشند.
این هورمونها از نظر فعالیت فیزیولوژیک و ساختمان شیمیایی باهم فرق دارند.
هورمونهای پروتئینی در مقایسه با غیر پروتئینها ، وزن زیادتری دارند.
ساختمان این نوع هورمونها ، از نانوپپتید گرفته تا کمپلکس گلیکوپروتئینی فرق می‌کند.
از آنجمله می‌توان به :
هورمونهای پانکراس مثل انسولین ، گلوکاگون ، سوماتواستاتین و یا هورمونهای هیپوفیزی مثل هورمون رشد و پرولاکتین اشاره کرد.
۸ – پروتئینهای ساختمانی:
طبقه بندی پروتئین ها از نظر عمل
مانند کلاژن در ساختمان تاندون ها، کراتین در مو و هیستون ها که در ساختار کروماتین سلول وارد می شوند.
پروتئینها در قسمتهای مختلفی از سلول مثل:
غشای سیتوپلاسمی،دیواره سلولی،غشای اندامکها،در ساختمان تاژک و مژک ،
در ساختمان پروتئینهای مربوط به اسکلت سلولی مثل میوزین ، اکتین ، کلاژن ، ریزرشته‌ها و … شرکت دارند.
بطوری که اگر ساختمان یک پروتئین خاص دگرگون شود
مثلا کلاژن ، باعث دگرگونی شکل سلولهای ماهیچه‌ای می‌گردد و همین مقدمه‌ای برای بیماریهای ماهیچه‌ای خواهد بود.
اکثر پروتئین ها ساختار ساده ای داشته و در اثر هیدرولیز آنها تنها اسیدهای آمینه یا مشتقات آنها و مقدار جزیی آمونیاک به دست می‌‌آید.
اینپروتئین ها ساده خوانده می شوند.
برخی دیگر ساختاری پیچیده داشته و در اثر هیدرولیز علاوه بر اسیدآمینه ترکیبات غیراسیدآمینه نیز می دهند.
اینها را پروتئینهای مرکب می خوانند. بخش غیراسیدآمینه ای، گروه پروستتیک نام دارد.
پروتئین های مرکب بر حسب ماهیت شیمیایی گروه پروستتیک به لیپوپروتئین ها (گروه پروستتیک لیپید)،
گلیکوپروتئین ها (گروه پروستتیک قند) و متالوپروتئین ها که در مولکول خود یک یا چند فلز اختصاصی مانند :
آهن، مس، روی و …. دارند، و نوکلئوپروتئین ها طبقه بندی می شوند.
